آیا صندوق امانات بانک‌ها در برابر سرقت بیمه هستند؟
بانک ملی ایران از وارد آمدن خسارت به تعدادی از ۱۶۸ صندوق امانت موجود در شعبه دانشگاه تهران این بانک در جریان سرقت خبر داده و اعلام کرده که اقدامات ضروری جهت رسیدگی قضایی دقیق به صندوق‌های خسارت دیده، آغاز شده است. اما آیا صندوق امانات بانک‌ها در برابر خسارت‌های وارده در جریان دزدی و سرقت بیمه هستند و یا بانک‌ها ملزم به جبران خسارت وارده شده، هستند؟
صندوق امانات بر خلاف اسم رایج آن صندوق اجاره‌ای است و نه صندوق امانات. چنان که چه در قراردادهای بانک‌های ایرانی و چه در قراردادهای بانک‌های آمریکایی، اروپایی و سایر نقاط جهان شکل حقوقی قرداد منعقد شده میان مشتری و بانک، قرارداد «ودیعه/امانت» نیست بلکه مشتری حجم مورد نیاز خود را در ازای پرداخت دوره‌ای ماهانه یا سالانه از بانک «اجاره» می‌کند. بنابراین بانک‌ها به عنوان مالک، مسئولیتی در قبال «رد امانت» یا گم شدن یا سرقت محتوای صندوق‌های اجاره‌ای ندارند
.
برخی بانک‌ها از جمله بانک آمریکایی ولز فارگو (Wells Fargo) در قرارداد اجاره صندوق به صراحت اعلام می‌کنند، محتویاتی که اجاره کننده در صندوق قرار می‌دهد، بیمه نیستند و فرد طرف قرارداد بهتر است یک قرارداد بیمه مناسب نیز با شرکت مورد علاقه خود منعقد کند. همچنین بانک آمریکا نیز در قوانین خود تاکید کرده که محتویات نقد صندوق‌ها مشمول قانون بیمه سپرده‌های بانکی که معمولا از سوی بانک‌های مرکزی اعمال می‌شود، نمی‌شود. به عنوان نمونه در میان بانک‌های ایرانی، ایران زمین در آئین‌نامه ایجاد و واگذاری صندوق امانات خود نوشته است: نظر به اینکه بانک و شرکت بیمه از محتویات صندوق که توسط مشتری اجاره کننده در صندوق قرارداده شده، بی‌اطلاع می‌باشد، مضافا به اینکه مراجعات مکرر مشتری به صندوق امکان‌پذیر است، لذا بیمه محتویات صندوق متعذر می باشد. بانک در این خدمت صرفا محلی را به مشتری اجاره داده است و محتویات صندوق، امانت محسوب نگردیده و مسئولیتی بابت رد امانت وجود نخواهد داشت.
چگونه محتویات صندوق اجاره‌ای را بیمه کنیم؟
در میان بانک ملت ایران نیز در توضیح خدمات خود به صراحت از اصطلاح «صندوق‌های اجاره‌ای» استفاده کرده و در متن ضوابط واگذاری آنها نیز از ارائه «بیمه نامه جهت افزایش اطمینان خاطر صاحبان صندوق‌های اجاره‌ای در برابر خسارت‌های مالی و احتمالی ناشی از آتش‌سوزی، انفجار، بلایای طبیعی و سرقت» خبر داده و هزینه دریافت آن را به طور مجزا اعلام کرده است.
اما بیمه محتویات صندوق‌های اجاره‌ای به دو صورت انجام می‌شود. نخست به همان روش پیشنهادی بانک ملت که فرد اجاره کننده صندوق با پرداخت هزینه مشخصی به شرکت بیمه، محتویات آن را تا سقف دلخواه یا مورد توافق با شرکت طرف قرادادش بیمه می‌کند. در روش دوم، فرد تک تک محتویات ارزشمند صندوق اجاره‌ای خود را بر پایه قیمت‌گذاری کارشناس رسمی شرکت، در برابر آتش‌سوزی، حوادث طبیعی و سرقت بیمه می‌کند.
در غیر این صورت بانک‌ها در بهترین و خوشبینانه‌ترین حالت تنها متعهد به پرداخت سقف پایینی از خسارت وارده در قراردادهای خود می‌شوند. به عنوان نمونه، قرارداد صندوق امانات بانک ولز فارگو مسئولیت این بانک را به ۵۰۰ دلار محدود می‌کند و سقف تعهد بانک جی پی مورگان نیز ۲۵ هزار دلار و تعهد مسئولیت پذیری بانک سیتی گروپ نیز ۵۰۰ برابر نرخ اجاره سالانه صندوق اجاره‌ای است.
