نرخ شکنی در صنعت بیمه و پیامد های آن
قبـل از ورود به بحث نـرخ شکنـی در صنعت بیـمـه لازم است با واژه نرخ شــکنی و واژه های مشابه از قبیل دامپینگ و قیمت گذاری تهاجمی آشنا شویم زیرا در برخی از موارد در صنعت بیمه این واژه هــا را به دلیل نزدیکی به هم، به جای همدیگر به کار میبرند، درصورتی که هرکدام از آنها بار معنایی مخصوص خــود را دارند.
تعریف نرخ شکنی
واژه نرخ شکنی به معنی کاهش دادن نرخ بیمه نامه ها از سطح تعادل انحصاری به ســمت تعادل رقابتی است. تحلیل این واژه در این مفهوم با توجه به اینکه محصول بیمه از یک سو به سبب ویژگی هایی مانند غیر فیزیکی، ذهنی، ناملموس و نامشهود بودن و تناسب آن با ریسک بیمه گزار محصول پیچیده ای از نظر قیمت گذاری اســت و از ســوی دیگر عرضه کنندگان این محصول با استفاده از ابزار قیمت به رقابت با هم می پردازند و پیچیدگی خاصی به این رقابت می دهند مســتلزم توجه به این پیچیدگی است، در نتیجه پدیده نرخ شکنی در صنعت بیمه نتیجه طبیعی ماهیت این بازار بوده و عموما پدیده مخرب، عجیب و خلاف منطق اقتصادی این بازار نیست، درحقیقت رقابت یعنی ارائه خدمات بیمه ای با کیفیت و کمیت مطلوب به بیمه گزاران ازجمله شکستن نرخ رقبا به شــرطی که پایین تر از نرخ فنی نباشد زیرا در غیر اینصورت هم موجبات ضرر و زیان شرکت های بیمه گر را فراهم میکند و هم برخورد مقام ناظر را براساس مقررات و ضوابط قانونی به دنبال خواهد داشت و همچنین ضرر و زیان بیمه گزار را هم به دلیل بروز مشکلات مالی و عدم امکان ایفای واقعی تعهدات توسط شرکت بیمه گر درپی خواهد داشت.
دامپینگ چیست ؟
مفهوم دامپینگ به این معناست که یک کشور و یا شرکت محصولات خود را در بازارهای صادراتی به قیمتی کمتر از بازار داخلی خود و یا کمتر ازقیمت عرف بین المللی عرضه کند،گاهی اوقات دامپینگ باهدف ایجاد فشار رقابتی سنگین ازطریق عرضه زیرقیمت تمام شــده به رقبای داخلی و تخریب رقیب صورت می گیرد. معادل رفتار دامپینگ اگر توسط شرکت های داخلی در بازار داخلی اتفاق بیفتد قیمت گذاری تهاجمی نامیده می شود در این حالت یک شرکت بیمه گر که هزینه تمام شده کمتر، اندازه بزرگ تر و منابع مالی و آســتانه تحمل بیشتری نسبت به رقبا دارد، اقدام به عرضه محصولات خود به قیمتی کمتر ازهزینه تمام شده میکندکه تداوم آن باعث کاهش قیمت بازاری محصول و در نتیجه ادغام و یا ورشکستگی سایر شرکت ها و نهایتا انحصار یک شرکت بیمه گر خاص می شود.
نرخ شکنی و قیمت گذاری تهاجمی
با نگاه به مفاهیم مطروحه و تطبیق آنها با آیین نامه های شورای عالی بیمه وقوانین و مقررات داخلی، به راحتی می توان استنباط کرد که قیمت گذاری تهاجمی ممنوع بوده وبه عنوان رقابت مکارانه وناسالم تلقی میگردد. در این نوشــتار وقتی صحبت از مضموم بودن نرخ شکنی میشود منظور نرخ شکنی به مفهوم قیمت گذاری تهاجمی و اعمال نرخ غیرفنی در بازار بیمه است زیرا نرخ شکنی رقابتی و ارائه نرخ فنی نه تنها مضموم نیســت بلکه باعث میشــود بازارها رقابتی تر و خالقانه تر در صنعت بیمه شکل بگیرد که به تبع آن شــرکت های بیمه گر مجبور به کاهش هزینه ها و
بهبودکیفیت محصول وارائه خدمات میگردند واین امر،هم به نفع بیمه گران و هم به نفع بیمه گزاران است. اما در حالت
نرخ شکنی غیرفنی که متأسفانه صنعت بیمه را فرا گرفته و به اساسی ترین دغدغه بیمه گران تبدیل شده است عواقب و پیامدهای نامطلوب و هم برای بیمه گران و همه بیمه گزاران رقم میخورد که قبل ازاشاره به این پیامدها لازم است به طور گذرا دلایل نرخ شکنی غیرفنی را در صنعت بیمه بررسی کنیم با توجه به بررســی های صورت گرفته و تحقیقات میدانی از جمله دلایل شایع و مهم نرخ شکنی غیر فنی در صنعت بیمه عبارت است از:
- تمایل شــرکت های بیمه به تصاحب ســهم بیشتراز بازار موجــود، از طریق کاهش نرخ حق بیمــه بجای افزایش کیفیت خدمات و یا ارائه محصولات جدید بیمه ای.
- اصرار سهام داران شرکت ها و تأکید آنان به مدیران اجرایی شرکت متبوع مبنی بر هجوم به بازار موجود و رقبا به هر طریق ممکن.
- عدم علاقه منــدی برخی از شــرکت های بیمــه به خلق محصولات جدید بیمه ای به دلیل بالا بودن هزینه تولید و طولانی بودن فرایند طراحی محصولات جدید بیمه ای و نامشخص بودن نتایج آن.
- عدم انجام مطالعات علمی در برخی از شــرکت های بیمه و بی توجهی به واحد تحقیق و توسعه و همچنین عدم اتخاد راهبرد مشخص و مطالعات دقیق بازار
- عدم تقبل هزینه های کارشناســی و بررسی واقعی ریسک با فرض اینکه رقبا ریســک را بررســی و نرخ را به صورت کارشناسی استخراج نموده اند.
- عدم وجود نرخ گذاری فنــی و الکترونیکی با بهره گیری از سابقه آماری چندین ساله گذشته بیمه گزار و بررسی سوابق خسارت بیمه گزار نزد سایر شرکت های بیمه.
- ضعیف بودن فرهنگ بیمه در جامعه و تمرکز بیمه گذاران روی حــق بیمه کمتــر به عنوان مهمترین شــاخص تصمیم گیری و انتخاب بیمه گر.
در هر صورت متأسفانه رواج نرخ شکنی غیر فنی در صنعت بیمه عواقب و پیامدهای نامطلوبی را ایجاد نموده و عوارض جبران ناپذیری را میتواند برای صنعت بیمه در پی داشــته باشــد که در دراز مدت هم بیمه گــران وهم بیمه گزاران را دچار چالش جدی میکند.
از جملــه مهمترین عواقب و پیامدهایی که میتوان برای این موضوع متصور شد عبارت از:
- ورشکستگی شرکت های ضعیف وتضعیف شرکت های بیمه قدرتمند در آینده ی نه چندان دور.
- کاهش قدرت مالی شــرکت های بیمه گر و در نتیجه عدم اطمینــان بیمه گزاران از امکان جبران واقعی خســارات احتمالی
- هدایــت تقاضای بیمه گزاران به ســمت خرید محصولات بیمه ای ارزان و در نهایــت کاهش اعتماد بیمه گزاران به صنعت بیمه
- کاهش توان گری مالی و کاهش نرخ سود و منافع شرکت های بیمه گر و سهامداران آنها.
- طولانی شــدن فرایند پرداخت خسارت بیمه گزاران به دلیل کمبود منابع مالی و عدم جبران واقعی خسارت به دلیل کمبود نقدینگی شرکت های بیمه گر و در نتیجه ورود آسیب جدی به جایگاه صنعت بیمه در جامعه.
باعنایت به موارد فوق الاشــاره، صنعت بیمه می بایست در اســرع وقت برای برون رفت از چالش های نرخ شکنی غیر فنی چاره اندیشی نماید و با برقراری و ایجاد ضمانت اجرایی جهت اجرای توافقات و تفاهمات صنفی و آگاهی بخشی و اطلاع رسانی به جامعه وبیمه گزاران مبنی بر اینکه حق بیمه کمتر شاخص کیفیت ومطلوبیت بیمه گزار نیست به این واقعیت مهم پی ببرد که نظام تعرفه ای در جهان منسوخ شده و اصرار به برگشت به عقب و اعمال نظام تعرفه ای زیبنده صنعت بیمه ایران نیست و می توان با تلاش در جهت همگرایی صنفی و تأکید بر توسعه بــازار و آفرینش تقاضا از طریق تولید و خلق محصول جدید و همچنین درک واقعــی از مفهوم رقابت مبنی براینکه رقابت صرفا کاهش نرخ و یا تغییر در شرایط بیمه نامه نیست بلکه در خدمات دهی هنگام صدور و پرداخت خسارت،برخورد صادقانه با مشتری، فرهنگ سازی، ارائه مشاوره بیمه ای و ارائه خدمات متمایز و…هم هســت به رقابت باهمدیگر پرداخت، لذا باید دست در دست هم دیگر نهاده و با اعتماد به شبکه گسترده فروش اعم از نمایندگان، کارگزاران و استارت آپ های برخط از تداوم نرخ شکنی و آسیب بیشتر صنعت بیمه جلوگیری نمود.
تهیه و تنظیم : دکتر رضا اسدی
معاونت فنی و بازار کارگزاری رسمی بیمه بر خط نفت و انرژی
2 دیدگاهها
Hello there, just became alert to your blog through Google, and
found that it’s really informative. I am gonna watch out for brussels.
I’ll be grateful if you continue this in future. A lot of people will be benefited from your writing.
Cheers!
I simply could not go away your site prior to suggesting that I
actually enjoyed the standard information an individual supply for
your guests? Is going to be again ceaselessly to investigate cross-check new
posts